Viêm mao mạch dị ứng thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi, dễ gây tổn thương, biến chứng nghiêm trọng ở nhiều cơ quan, đặc biệt là đường tiêu hóa, thận... dễ gây tử vong.

Phát ban rải rác nhưng lại liệt chân

Bệnh nhi Phạm B M (8 tuổi, trú tại TP Hạ Long, Quảng Ninh) khám yêu cầu chuyên khoa tại Bệnh viện Bãi Cháy với biểu hiện ban xuất huyết rải rác trên da vùng cẳng chân hai bên, đau khớp cổ chân, đầu gối, đi lại khó khăn.

Kết quả siêu âm hai khớp gối có hình ảnh dịch dày, phù nề nhẹ phần mềm quanh gối. Dựa trên thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng, bác sĩ chẩn đoán trẻ bị Scholein henoch thể khớp. Trẻ được điều trị bệnh theo phác đồ. Sau 5 ngày, tình trạng sức khỏe của trẻ ổn định và được xuất viện.

Schonlein Henoch (Viêm mao mạch dị ứng) là bệnh tự dị ứng có tổn thương lan tỏa hệ thống vi mạch tại nhiều cơ quan trong cơ thể gây viêm và chảy máu các mao mạch nhỏ ở da, khớp, ruột, thận của người bệnh.

Bệnh viêm mao mạch dị ứng chủ yếu xảy ra ở trẻ em và những người trẻ tuổi với 50% các trường hợp xảy ra trước 5 tuổi và 75% xảy ra trong độ tuổi 3-10, độ lưu hành bệnh trong độ tuổi từ 2-16 khoảng 2%, tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới gấp 2 lần nữ.

Hiện nay, nguyên nhân của Bệnh Schonlein-Henoch chưa được biết rõ nhưng có một số yếu khiến trẻ dễ bị viêm mao mạch dị ứng như: sau nhiễm trùng một số virus (thủy đậu, rotavirrus, adenovirus…) hoặc vi khuẩn (mycospalasma, helicobacter pylori, lỵ trực khuẩn…); sau tiêm phòng một số vắc xin; sau khi bị côn trùng đốt, sau khi dùng một số thuốc như kháng sinh, cơ địa dị ứng và sau ăn một số thức ăn dễ gây dị ứng; yếu tố môi trường (thay đổi thời tiết, ô nhiễm môi trường)…

Biến chứng nguy hiểm

BSCKII Nguyễn Thị Huyền, Trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết: “Trẻ mắc Bệnh Schonlein Henoch tùy theo thể bệnh sẽ có những dấu hiệu như sau:

Biểu hiện ở ngoài da: phát ban dạng xuất huyết dị ứng, chủ yếu ở 2 cẳng chân và tay; Biểu hiện ở khớp: sưng đau các khớp chủ yếu ở khớp gối và cổ chân, có thể xuất hiện trước phát ban 1 -2 tuần, khi khỏi bệnh thì hết đau khớp và không để lại di chứng.

Biểu hiện ở tiêu hóa: đau bụng, nôn và buồn nôn, có thể đại tiện phân có máu

Biểu hiện ở thận và tiết niệu: đái máu hoặc đại thể hoặc vi thể, có thể phù nhẹ tùy mức độ tổn thương thận.

Bệnh Schonlein Henoch nếu không được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả, trẻ có thể bị các biến chứng nặng ở đường tiêu hóa như lồng ruột cấp, tắc ruột, nhồi máu, thủng đại tràng, viêm tụy cấp…; biến chứng thận như viêm cầu thận, suy thận cấp, hội chứng thận hư, suy thận phải lọc thận nhân tạo…, tổn thương tim, phổi như nhồi máu cơ tim, xuất huyết phổi hoặc tràn dịch màng phổi…thậm chí tử vong ở trẻ.”

Viêm mao mạch dị ứng (Schonlein Henoch) có thể được chẩn đoán dựa vào thăm khám lâm sàng là chính, cận lâm sàng thực hiện khi cần phân biệt hoặc phát hiện biến chứng: xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu xác định tổn thương thận, siêu âm và một số xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu khác khi cần thiết.

Điều trị Schonlein Henoch tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh, các bác sĩ có thể điều trị bằng corticoid hoặc các thuốc ức chế miễn dịch, trường hợp nhẹ có thể chỉ dùng thuốc giảm đau thông thường, việc sử dụng thuốc cần được sự thăm khám tỉ mỉ về lâm sàng và cận lâm sàng trên từng bệnh nhân cụ thể .

Những trường hợp nặng ngoài thời gian điều trị tại bệnh trẻ cần được tiếp tục điều trị ngoại trú và tái khám theo hẹn cho đến khi ổn định. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp trẻ bị viêm mao mạch dị ứng đều cần điều trị tại bệnh viện. Trẻ có thể được điều trị tại nhà nếu viêm mao mạch dị ứng đơn thuần không có tổn thương thận và tiêu hóa đi kèm.

Cách phòng tránh bệnh

Tránh tối đa trẻ bị côn trùng đốt, tránh bị nhiễm lạnh;

Tránh thức ăn, tiếp xúc các yếu tố xác định trong tiền sử dị ứng

Vệ sinh nhà cửa, quần áo, đồ chơi, đồ sinh hoạt của trẻ thường xuyên. Vệ sinh tay trước và sau khi chăm sóc, làm đồ ăn cho trẻ.

Thận trọng khi dùng thuốc, không tự ý dùng thuốc, phải có đơn thuốc của bác sĩ nhất là khi dùng kháng sinh

Với những trường hợp trẻ có các dấu hiệu như đau bụng, đái ra máu, sưng đau khớp nhiều, phát ban trên da thì cha mẹ cần đưa con đến khám tại các cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa nhi.

Với những trẻ mắc viêm mao mạch dị ứng thì cần chú ý vệ sinh mũi miệng, vệ sinh da, vệ sinh nhà cửa, đồ chơi, đồ dùng của trẻ; cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, uống nhiều nước và nhiều thức ăn có chứa vitamin…